Άν η μισή μου καρδιά βρίσκεται γιατρέ εδώ πέρα…

… η άλλη μισή στην Κίνα βρίσκεται.

(Αρπάχτε και το σχετικό τραγουδοβίδεο για να μαθαίνουν οι νεώτεροι και να θυμόσαντε οι παλαιότεροι)

Ενόσω η μισή και βάλε ΕΛλάδα αυνανίζεται διανοητικώς με τα «λόγια μεγάλων ανδρών» (μάλλον τα μεγάλα λόγια ανάνδρων ανδρών) ο undantag τρωγόταν με τα ρούχα του να επισκεφθεί την Τετάρτη που μας πέρασε τα εγκαίνια της τελευταίας έκθεσης του Schirn «Art for the Millions» που θα συζητηθεί. Όχι – μόνο – γιατί είναι σνομπ, αλλά διότι η πρώτη ξενάγηση στο έκθεμα γίνεται συνήθως απ’ τον επιμελητή τον ίδιο!

Τι!;;;; Δε θα’στε καλά μάγκες! Exclussive event τα εγκαίνια!;; Ασταγδιάλα! Μα αφού η τέχνη αυτή είναι για τις μάζες το κέρατό μου! Στην κίνα του 1970, το έργο βλέπαν εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο. Και τώρα;

Ελισσόμενος επιδέξια ως κινέζος μανδαρίνος της δυναστείας των Μπλιάχ, χαριεντίστηκα, λάδωσα, υποσχέθηκα, εκβίασα, απείλησα, φίλους και γνωστούς στο χώρο… Και απέκτησα την πολυπόθητη πρόσκλησις στα εγκαίνια (όχι θα άφηνα τους κεφαλαιοκράτες τραπεζίτες να δουν πρώτοι αυτοί το έργο και να το μαγαρίσουν). Η τιμή της δόξης; Λογική (μισό μπουκάλι απ’ τα τελευταία 5ptn Tokaj του 1990, πιωμένο με καλή παρέα). Δε βαριέσαι, θα ξανανθίσουν τ’αμπέλια…

Το ερυθρό αντικείμενο του πόθου

Mais je divague…  ολίγα δια το έργον.

Ένα χρόνο πριν αρχίσει η Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα του Μεγάλου Τιμονιέρη, μια ομάδα κινέζοι καλλιτέχνες (δάσκαλοι και φοιτητές της σχολής καλών τεχνών του Σετσουάν) δημιούργησαν ένα «μοναδικό» έργο. Ένα επικό έργο. Ένα ανθρώπινο έργο. Ένα τιτάνιο έργο. Ένα ρεαλιστικό έργο.

Η αυλή της είσπραξης της δεκάτης (Rent collection courtyard)

Περί τις 100 ανθρώπινες φιγούρες. Σε φυσικό μέγεθος. Σε παράταξη, αλληλουχία και συνοχή στο χώρο. Με μήνυμα.  Όχι, θυμίζουν και δε θυμίζουν τον στρατό από τερρακόττα που ένας εγωπαθής ηγεμόνας, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά και εκατοντάδες χρόνια πριν, πήρε μαζί του στον τάφο.

«Ποιός έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη; Οι βασιλιάδες τάχα κουβαλήσαν τ’αγκωνάρια;» για να θυμηθούμε τον Μπρέχτ.

Το έργο είναι αφιερωμένο σε αυτούς που κουβαλούσαν τ’αγκωνάρια. Φτωχούς γεωργούς – δουλοπάροικους που αδυνατούσαν να πληρώσουν τη δεκάτη στον μεγαλοτσιφλικά τους, πουλούσαν τα παιδιά τους, έμπαιναν στη φυλακή, υπέμεναν φρικτές σωματικές τιμωρίες…  Ολ΄αυτά σε μια πορεία 70 και πλέον μέτρων, απ’το τέλος της ουράς για την καταβολή του φόρου μέχρι το πολυτελές γραφείο όπου κάθονταν ο γαιοκτήμονας και οι μπράβοι του και τη φυλακή των οφειλετών που δεν είχαν να πληρώσουν. Επειδή το έργο (κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης) κατακρίθηκε ως «όχι αρκετά επαναστατικό», η πορεία συμπληρώθηκε με μια χούφτα οπλισμένων νέων αγροτών – καταφανώς αηδιασμένων απ’την κατάσταση, που στρέφουν τα νώτα τους στις υπόλοιπες φιγούρες και -μόνοι αυτοί – ατενίζουν το κοινό. Την επόμενη φορά, ο γαιοκτήμονας το ξέρει, θα΄ρθούν με όπλα, όχι με τα γεννήματα της χρονιάς.

Χρόνια μετά τη σύλληψή του, το έργο είναι γροθιά στο στομάχι. Καταλαβαίνει κανείς με την πρώτη ματιά γιατί επηρρέασε την κινεζική επαναστατική τέχνη στα χρόνια που πέρασαν. Τα μάτια, οι χειρονομίες, η έκφραση, στεγνώνουν το συναίσθημα. Η οργή και η απόγνωση είναι τόσο πυκνές που κόβονται με το μαχαίρι.

Αφήνοντας τις εικόνες να μιλήσουν:

Η διοίκηση του Schirn, προφανώς από ευγένεια προς τους συνοδούς του έργου από την Ακαδημία των Τεχνών του Σετσουάν, όπου βρίσκεται το πρωτότυπο*, σχεδίασαν μια λιτή τελετή εγκαινίων, χωρίς φανφάρες. Ελάχιστα ειπώθηκαν για την περιπέτεια και την κριτική που δέχθηκε το έργο κατά την Πολιτιστική Επανάσταση, και σχεδόν τίποτε για τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής που το γέννησε. Η κινεζική αντιπροσωπεία, εξίσου αβρή, μίλησε περισσότερο για την επίδραση του έργου στο χρόνο και τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των εκμαγείων. Ίσως να ήταν καλύτερα έτσι – ένα τέτοιο έργο δε χρειαζόταν ιδεολογική προετοιμασία άλλωστε. Ο κατάλογος του έργου, καλαίσθητος και πληροφοριακός.

 

* Φυσικά οι αυθεντικές πήλινες φιγούρες δεν ταξίδεψαν στην Ευρώπη – θα ήταν παρακινδυνευμένο. Για τα εκμαγεία χρησιμοποιήθηκε μια καινούργια τεχνική,  που συνδυάζει τον μπρούντζο και το πλέξιγκλας. το αποτέλεσμα, ρεαλιστικότατο. Είναι η πρώτη φορά που οι κινεζικές αρχές έδωσαν την άδεια κατασκευής εκμαγείων για το σύνολο του έργου.