Quodlibet: La Primadonna Assoluta, la Primadonna Vergine, Bach

Είναι καλοκαίρι, κάνει ζέστη, και δεν υπήρξε χρόνος για χωριστή ανάρτηση κάθε κοντσέρτου των τελευταίων ημερών. ‘Ολα μαζί λοιπόν, κι όποιος αντέξει …

1. Bach & Leclair (flute) – 11.08.09, Mittelheim

Ποιός καταλληλότερος να με συνοδέψει σε ένα τέτοιο κοντσέρτο από έναν φλαουτίστα; Που, ευτυχώς, παρακάλια δεν ήθελε!

 Η βασιλική του Αγίου Αιγιδίου, προστάτη των απανταχού αμνοεριφίων, είναι από τις παλαιότερες της περιοχής (12ος αι.). Σταυροειδής, από τοπική γκρίζα πέτρα, δροσερή, απέριττη.

Το κρασί (είχαν τοπικό ημίγλυκο Riesling μόνο) μάλλον απογοήτευσε (μέχρι που υποψιάστηκα ότι είχε πρόσθετη ζάχαρη, έγκλημα καθοσιώσεως που δε μπορώ να αποδείξω), παρά τη δίψα μας. Το ήπιαμε όμως δίπλα απ’τον Πατέρα Ρήνο, σ’ ένα παγκάκι πάνω στο μονοπάτι του Riesling, θαυμάζοντας ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα.

 

 

Η μουσική, μάλλον απογοητευτική η ίδια. Ένας Leclair εκτελεσμένος (sic) βασανιστικά αργά, στερημένος απ’την ιταλογαλλική φινέτσα – σήμα κατατεθέν του, με το αρπιχόρδιο να κυριαρχεί στην αίθουσα και να πνίγει το φλάουτο.  Ο JS Bach γρηγορότερος, αλλά, για να χρησιμοποιήσω την τεχνική ορολογία του συνοδού μου, «sporco«! Καλή η εκτέλεση της σόλο παρτίτας για φλάουτο.  O κλαβεσινίστας γενικά απογοήτευσε (ίσως η χειρότερη γαλλική ουβερτούρα που έχω ακούσει – τουλάχιστον δύο λάθη που έπιασα εγώ, ο απαίδευτος).

 

2. La primadonna assoluta – 14.08.09 Kloster Eberbach

– Μα καλά βρε Elo, ούτε που τον ξέρω τον άνθρωπο αφού!

– Σκασμός! Καίτοι γερμανός, είναι καλός μου φίλος, κλαρινετίστας, μουσικολόγος, πολύ καλλιεργημένος, άθεος, και βρίζει σαν καραγωγεύς. Θα συνεννοηθείτε μια χαρά δηλαδή.  Εγώ δεν μπορώ να πάω το Σάββατο, χορεύω, αλλιώς θα σου άρπαζα τα εισιτήρια μέσ’απ΄τα χέρια. Θα πάς και θα ακούσεις και ένα τραγούδι.

– …

Ένα υπέροχο βράδυ, με εκλεπτυσμένη – σε γενικές γραμμές, μεταξύ ενός μαουνιέρη και ενός νταλικέρη –  κουβέντα – απ’ την οποία έμαθα τόσα πολλά για την μπαρόκ όπερα που μέχρι τότε αγνοούσα. Η Kermes (= la primadonna assoluta, η απόλυτη ντίβα) ερμήνεψε με ακρίβεια μερικές απ’ τις δυσκολότερες και πιο  φημισμένες coloratura άριες του Haendel (μη ξεχνάμε, είναι έτος Haendel το 2009!), περιέφερε τη χάρη της κάτω απ’ τις γκρεμισμένες αψίδες του Kloster Eberbach, συζήτησε χαριέστατα με την τοπική μπουρζουαζία και υπέγραψε τα CD της (ναι, έχω πια την υπογραφή της στο Amor Profano!).

Ό,τι περιμέναμε δηλαδή. Ακαδημαϊκά ορθή (ώρες ώρες ακόμη και εγώ ο μη ειδικός σκεφτόμουνα «άσε κάτω το μετρονόμο καλή μου«), σύμφωνα με τα υψηλά στάνταρντ της γερμανικής σχολής. Μέχρι και ο αυτοσχεδιασμός ήταν προσχεδιασμένος.  Έλειπε το συναίσθημα μιας Bartoli, αν και ίσως είναι άδικη η σύγκριση, καθώς δεν έχουν την ίδια φωνή.

Η χαριτωμενιά των encores, μας έφτιαξε καινούριο στομάχι απ’τα γέλια… Coloratura soprano, με συνοδεία μπαρόκ εγχόρδων, να τραγουδάει … Gerschwin! Τι άλλο θα κάνουν για να προσελκύσουν εύκολο κοινό, θα’θελα νά’ ξερα, θα τη βγάλουν στο κλαρί;

To δεύτερο encore (Rinaldo, lascia ch’io pianga) αναμενόμενο και αρμόζον.

Επίσης, μη το ξεχάσω, κάποιος να πει στους γερμανούς ότι το «Bravo!» δεν είναι επιφώνημα, είναι επίθετο, και άρα πρέπει να συμφωνεί με το προσδιοριζόμενο ουσιαστικό κατά γένος και αριθμό:

Brava la Kermes – Bravo il maestro – Bravi i musicisti

Τι ξέχασα. Α, το Riesling. Άλλα θα πρέπει να έχετε ήδη καταλάβει ότι η μουσική είναι μόνο το πρόσχημα…

3. Vesperae Laureatanae, 15.08.09, Kloster Eberbach

 Όπως ίσως έχετε ψυχανεμιστεί, ο undantag είναι ανατεθραμμένος με υψηλά ΕΛληνοχριστιανικά ιδεώδη. Δεν ήτο λοιπόν δυνατό την ημέρα της κοιμήσεως της θεοτόκου (προτιμώ «L’assomption de la vièrge» στα γαλλικά – κάνει ένα σκαμπρόζικο λογοπαίγνιο μεταξύ κοίμησης της Παρθένου και υπόθεσης ότι είναι Παρθένα) να μην παρακολουθήσει εσπερινό! Επειδή όμως η ορθόδοξη ρινοφωνία του τσαταλιάζει το νευρικό σύστημα, επέλεξε πρώιμο μπαρόκ. Στο γνωστό πια πρώην μοναστήρι, από το καλό Ensemble Instrumenta Musica Dresden – δυστυχώς, χωρίς διάλειμμα για οινοποσία.

Το πρόγραμμα, ένα αμάλγαμα – για να μη χρησιμοποιήσω μια άλλη λέξη που μου’ρχεται στο μυαλό – από έργα Ιταλών του πρώιμου μπαρόκ, με κατάληξη στον Εσπερινό της Παρθένου του Λορέτο του (δικαίως άγνωστου) Cifra.

Η Παρθένος αυτή είναι μια από της πιο φημισμένες της καθολικής δύσεως, και ανταγωνίζεται άξια σε θαύματα και  κιτσαρία την Παναγία της Τήνου, την Παναγία τη Σουμελά, την Παναγία τη Δεξιά και την Παναγία την Κουνίστρα (μεγάλη η χάρη τους). Η μικρή πόλη του Λορέτο έχει – περιττό να ειπωθεί – χεστεί στο τάλαρο. To θαύμα που εκμεταλλεύονται είναι το υποτιθέμενο σπίτι της Ναζαρέτ (!!!!) στο οποίο υποτίθεται ότι μεγάλωσε ο Χριστός και η Παναγία (Χριστός και Παναγία!) και το οποίο υποτίθεται άγγελοι μετέφεραν μονοκόμματο στο Λορέτο (Μεταφοραί-Μετακομίσεις τα τρία Χερουβείμ) μετά την κατάκτηση της Παλαιστίνης από τους Άραβες…   Η ανθρώπινη βλακεία δεν έχει όρια.

Mais je divague. Η χορωδία καλή – η ορχήστρα  επίσης, με αυθεντικά όργανα και διεύθυνση από το λαγούτο. Δεν τρελαθήκαμε κιόλας. Ευτυχώς, ο φίλος που αγγάρεψα – παλιός αλλ’ ανανίψας κοσμικογράφος – με διηγήθηκε διάφορες πιπεράτες ιστορίες για τους παρευρισκόμενους στις πρώτες σειρές – που δεν είναι για να τ’αναφέρω. Έτσι η ώρα πέρασε ευχάριστα.

 

4. Bach und Seine Schüller, 16.08.09, Flörsheim

 Λέγε λέγε, κατάφερα μια αγαπημένη  φίλη να πάμε μαζί. Και, φυσικά, για ένα κοντσέρτο 2 ωρών καταστρώσαμε ημερήσιο πρόγραμμα. Με φαί (μαγειρεύει υπέροχα). Με ποδηλατάδα 27 χμ μέχρι το γραφικό χωριουδάκι του Flörsheim, στην μπαρόκ εκκλησία του οποίου φτάσαμε καταιδρωμένοι, 6 λεπτά πριν το κλείσιμο των θυρών… Αυτό  δε μας εμπόδισε να καταπιούμε ένα Sekt για να αντέξουμε τη βαριά κουλτούρα – στο διάλειμα, κατεβάσαμε άλλα δύο έκαστος… νομίζω ότι τα χειρουβίμ στο ταβάνι λικνίζονταν ελαφρά στους ήχους της μουσικής στο δεύτερο μέρος.

Προς μεγάλη μου έκπληξη, το διαφημισθέν «κοντσέρτο» δεν είχε ορχήστρα – απλά δύο αρπιχόρδια (παραπλανητική διαφήμιση; να μάθω να διαβάζω το πρόγραμμα καλύτερα άλλη φορά) που έπαιζαν ντουέτα και μια μεταγραφή κοντσέρτου για ορχήστρα. Έξυπνα δομημένο, παρουσίασε έργο του JS Bach,

και – αμέσως μετά – έργα των δύο μεγαλύτερων γιών του (WF, CPE) και ενός άγνωστου αλλά (νομίζω) εξαιρετικά ταλαντούχου γερμανού συνθέτη, του  Johann Gottfried Müthel που μαθήτευσε στον κάντορα τον τελευταίο χρόνο πριν το θάνατό του. Mπαρόκ που φλερτάρει με το ροκοκό και (μπρρρ) ακούει τον κλασσικισμό που επελαύνει.

YΓ: Άλλα τρία κοντσέρτα έμειναν… υπομονή!